Cháu năm nay 16 tuổi, lâu nay cháu hay mệt mỏi, khi ngồi học cháu rất khó chịu phải đối mặt với những vật màu sáng, màu đen và đỏ. Các màu sắc đó khiến cháu giảm khả năng chú ý. Lúc đó, cháu thấy đau buốt vùng thái dương, rất dễ cáu gắt và khó chịu. Có phải cháu bị ức chế thần kinh không?
Vũ Thắng (Nghệ An)
Rất có thể cháu đang bị căng thẳng thần kinh quá mức. Sự căng thẳng này có thể do việc học tập bị quá tải; do mối quan hệ không tốt với bạn bè, với thầy cô; do áp lực từ gia đình về kết quả học tập. Đây là một căn bệnh khá phổ biến ở độ tuổi của các cháu. Ngoài việc đau đầu, dễ cáu gắt và khó chịu, người bệnh còn bị sợ tiếng động, sợ màu sắc nào đó, đau bụng, buồn nôn, da xanh tái, mắt mờ, tiểu lắt nhắt, đau khớp, đau lưng, đau đầu, chóng mặt, ngất xỉu, lo âu, hoảng sợ, đau họng, đau xoang, dễ bị cảm, khó nuốt, thở nhanh, khó thở, ho khan, hồi hộp, đau ngực, chán ăn, nôn ói, tiêu chảy… Khi khám bệnh, bác sĩ cũng không phát hiện bệnh thực thể nào.
Muốn khỏi bệnh, cần tìm đúng nguyên nhân gây bệnh. Nếu là do căng thẳng từ mối quan hệ với bạn bè và thầy cô thì cố gắng giải quyết cho dứt điểm, tinh thần của cháu sẽ ổn định trở lại. Nếu là do chương trình học quá với sức của cháu, hãy tâm sự thật cụ thể với bố mẹ và bạn bè, thầy cô để mọi người giúp cháu vượt qua giai đoạn khó khăn. Cháu cũng nên dành một khoảng thời gian nhất định trong ngày để vui chơi, giải trí, thư giãn tinh thần, tập TDTT… Đây là liều thuốc tốt nhất giúp tinh thần của cháu thoải mái, vui vẻ, việc học tập sẽ trở nên nhẹ nhàng hơn. Nếu bị dị ứng với ánh sáng chói, màu đỏ và đen, ở nơi học bài cháu nên loại bỏ “các đối tượng gây rối” này.
Mất ngủ, hay quên, khả năng tập trung kém… là một trong những biểu hiện của stress.
Biểu hiện của stress là gì? Mất ngủ, hay quên, khả năng tập trung kém có phải là triệu chứng của stress không? – Hoàng Thu Hường (Yên Bái).
Ảnh minh họa.
BS Trịnh Bích Huyền
, Viện Sức khoẻ tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai, Hà Nội:
Mất ngủ, hay quên, khả năng tập trung kém… là một trong những biểu hiện của stress.
Ngoài ra, stress còn có những triệu chứng khác như sự thích ứng kém; nhìn sự việc xảy đến với mình theo hướng tiêu cực; hay lo lắng, căng thẳng; cảm giác buồn chán, không bao giờ cảm thấy hạnh phúc; dễ nổi cáu, không thể thư giãn; cảm giác cô đơn, đau đầu; táo bón hoặc đi ngoài phân lỏng; buồn nôn, chóng mặt; đau ngực, nhịp tim đập nhanh; mất ham muốn tình dục; thường cảm thấy lạnh trong người.
Người bị stress cũng có thể ăn nhiều hoặc ăn rất ít, ngủ rất nhiều (ngủ vùi cả ngày), xa lánh người khác, làm việc thiếu trách nhiệm, sử dụng các chất kích thích (hút thuốc lá, uống rượu)… Người bị stress cần tự điều chỉnh lại bản thân để rời xa stress, hoặc tìm đến bạn bè, người thân, bác sĩ tâm lý để được tư vấn.
Nếu như những nghiên cứu trước đây từng cho thấy stress có thể gây bệnh tim, hen suyễn, béo phì và trầm cảm thì nghiên cứu của các nhà khoa học Mỹ thuộc ĐH Colombia cùng vài học viện y khoa khác lần này cho thấy thêm khả năng ảnh hưởng của stress đến chất lượng tinh dịch và tinh trùng
Trong khảo sát được công bố trên tạp chí Fertility and Sterility, nhóm nghiên cứu đã phân tích mẫu tinh dịch của 193 đàn ông từ 38 đến 49 tuổi và yêu cầu điền câu hỏi trắc nghiệm để đo lường mức độ bị stress gồm áp lực ở nơi làm việc, các sự cố gây stress trong cuộc sống và tình trạng bị stress nói chung. Nhóm nghiên cứu nhận thấy những người gặp hơn 2 biến cố gây stress trong vòng 1 năm trước thí nghiệm có mức tỉ lệ về khả năng vận động và tỉ lệ hình dạng bình thường của tinh trùng thấp hơn so với những người bình thường. Dù áp lực công việc không ảnh hưởng đến chất lượng tinh dịch nhưng những người gặp nhiều căng thẳng trong công việc có mức độ testosterone trong tinh dịch thấp hơn so với người khác.
Stress có thể ảnh hưởng đến chất lượng tinh dịch và tinh trùng Ảnh: MNT
Nhóm nghiên cứu không xác định làm thế nào stress có thể ảnh hưởng đến chất lượng tinh dịch nhưng họ nêu khả năng stress kích hoạt sự phóng thích glucocorticoid – dạng hormone steroid ảnh hưởng đến sự chuyển hóa carbohydrate, mỡ và protein – làm giảm testosterone và giảm sản sinh tinh trùng. Hơn nữa, stress gây thêm mất cân bằng ôxy hóa – một áp lực sinh lý lên cơ thể gây ra do sự tổn hại từ các gốc tự do không trung hòa – vốn có liên quan đến chất lượng tinh dịch và khả năng sinh sản.
Rối loạn stress sau sang chấn có thể xảy ra sau khi phải đương đầu với các sự việc như chứng kiến một tổn thương, sống sót sau một thảm họa tự nhiên hoặc cái chết của người thân.
Dưới đây là những dấu hiệu cảnh báo rối loạn stress sau sang chấn:
Ảnh minh họa
– Thường xuyên hồi tưởng hoặc có những giấc mơ đáng sợ về một sự việc
– Có những suy nghĩ khủng khiếp, không thể kiểm soát
– Tránh né những thứ gợi lại tổn thương
– Có cảm giác làm tổn thương bản thân hoặc người khác
– Khó ngủ
– Bất ngờ nổi giận
– Cảm giác cô đơn, buồn chán, tội lỗi hoặc sợ hãi.
Nhiều nghiên cứu cho thấy khả năng ảnh hưởng của stress đến chất lượng tinh dịch và tinh trùng.
Trước đây có những nghiên cứu cho thấy stress có thể gây bệnh tim, hen suyễn, béo phì và trầm cảm thì nghiên cứu gần đây của các nhà khoa học ĐH Colombia (Mỹ) cùng một số học viện y khoa khác cho thấy thêm stress cũng ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng.
Stress liên quan đến khả năng sinh sản của nam giới
Nghiên cứu đã phân tích mẫu tinh dịch của 193 đàn ông (có độ tuổi từ 38 – 49 tuổi) và yêu cầu họ điền các câu hỏi trắc nghiệm để đo lường mức độ bị stress gồm áp lực ở nơi làm việc, các sự cố gây stress trong cuộc sống và tình trạng bị stress nói chung.
Các nhà khoa học nhận thấy những người gặp hơn 2 biến cố gây stress trong vòng 1 năm trước thí nghiệm có tỉ lệ về khả năng vận động và tỉ lệ hình dạng bình thường của tinh trùng thấp hơn so với những người bình thường.
Ngoài ra, stress còn là nguyên nhân gây mất cân bằng ôxy hóa – một áp lực sinh lý lên cơ thể gây ra do sự tổn hại từ các gốc tự do không trung hòa – vốn có liên quan đến chất lượng tinh dịch và khả năng sinh sản.
Những mẹo nhỏ này luôn luôn hữu ích cho những người thường xuyên lâm vào tình trạng stress cao độ…
Căng thẳng có thể xuất hiện bất cứ lúc nào trong ngày: áp lực từ công việc, gia đình, con cái, các mối quan hệ… Và điều chúng ta cần làm là giữ bình tĩnh để thư giãn bản thân. Bài viết này chỉ ra những mẹo khá đơn giản nhưng vô cùng hiệu quả. Hãy thử áp dụng chúng để tâm trạng tốt hơn khi rơi vào tình trạng căng thẳng trong cuộc sống nhé!
1. “5 phút” trấn tĩnh
Lời khuyên đầu tiên của chúng tôi là hãy dành ra 5 phút để trấn tĩnh sự căng thẳng: Ngồi xuống, duỗi thẳng hai tay và giữ nhịp thở ổn định. Đôi lúc, tất cả những gì bạn cần khi cơn stress kéo đến chỉ là vài phút bình tĩnh, hoàn toàn không nghĩ ngợi. Sau đó bạn có thể nạp lại năng lượng cho tinh thần và tiếp tục công việc của mình.
2. Đối diện với áp lực
Hãy quẳng những gì đang làm bạn căng thẳng vào một góc, đừng đặt nặng chúng. Điều đó có thực sự tồi tệ? Khi đối diện với áp lực một cách bình tĩnh, bạn mới vỡ lẽ rằng “thì ra nó không quá to tát như mình nghĩ”. Thử lùi lại một bước và nhìn nhận vấn đề. Chẳng hạn như, nếu không tìm được chỗ đậu xe gần nơi làm việc vào buổi sáng, vậy thì đi bộ cũng chẳng gây thiệt hại gì!
3. Hít thở sâu
Rất nhiều người không biết cách hít thở dẫn đến thở sai, khiến tình trạng stress càng trầm trọng hơn. Hãy làm quen và tập luyện với phương pháp thở bụng (thở sâu). Khi hít vào, phần bụng của bạn phải phình to tối đa, ngược lại, phần bụng sẽ thót lại khi bạn thở ra. Thở bụng có khả năng hấp thu nhiều khí hơn thở ngực, giúp tâm trí tĩnh tại, giảm căng thẳng.
4. Bỏ đi nơi khác
Nếu bạn cảm thấy quá mệt mỏi thì bỏ đi ra ngoài sẽ là một ý tưởng hay. Theo nghĩa đen, nó giống như việc bạn đang dạo bộ. Dạo bộ tốt cho cơ thể, mặt thể chất khá cũng hỗ trợ phần nào cho mặt tinh thần. Bên cạnh đó, việc ở lì trong môi trường đang gây áp lực chỉ khiến căng thẳng kéo dài hơn mà thôi. Ra ngoài đi bộ hoặc tập vài bài thể dục nhẹ nhàng, bạn sẽ cảm thấy thư giãn hơn.
5. Làm những điều “kì quặc”
Nếu thuộc tuýp người dễ rơi vào tình trạng stress thì mẹo nhỏ này sẽ giúp bạn. Khi tổn thương tinh thần, cách đơn giản nhất bạn thử làm những hành động đơn giản, thậm chí có vẻ “kì quặc” để giải tỏa. Việc này có thể ngăn chặn sự ức chế của các dây thần kinh và tâm trạng sẽ dần dần dịu lại. Thử phân tán sự tập trung bằng những trò nghe có vẻ nực cười như buộc dây chun vào cổ tay và làm chúng phát ra tiếng kêu để giảm căng thẳng… mà nhiều người vẫn hay làm.
6. Đưa ra quyết định
Cuối cùng, một phần nguyên nhân gây stress là do chúng ta cảm thấy không kiểm soát được những bất lợi đang diễn ra. Nếu vậy, bạn cần đưa ra quyết định phải làm thế nào để điều khiển tình hình. Hành động này sẽ giúp bạn cảm thấy mình đang giải quyết vấn đề chứ không phải hoảng loạn vì nó. Sau khi suy xét và nhìn nhận cụ thể tình hình, bạn sẽ bình tĩnh và thông qua chúng dễ dàng hơn.
Cả thuốc và thiền đều hỗ trợ hiệu quả việc giảm triệu chứng và nguyên nhân gây căng thẳng, nhưng làm sao phát hiện được nguyên nhân cũng như tìm được cách chữa trị phù hợp.
Khi xuất hiện những cảm xúc tiêu cực bất kể vì lí do gì, nhiều người băn khoăn không biết nên chữa bệnh bằng thuốc hay là thiền.
Cả thuốc và thiền đều hỗ trợ hiệu quả việc giảm triệu chứng và nguyên nhân gây căng thẳng, nhưng điều quan trọng là làm sao phát hiện được nguyên nhân cũng như tìm được cách chữa trị phù hợp với bạn.
Nếu bạn khó hòa hợp được với xung quanh và rất khó để kiểm soát bản thân, có khả năng là bạn đang bị stress.Tuy nhiên, khi xuất hiện những cảm xúc tiêu cực bất kể vì lí do gì, nhiều người lập tức dùng thuốc theo toa để giảm bớt triệu chứng thay vì tìm hiểu căn nguyên gây bệnh.
Thiền trong một không gian yên tĩnh và thư thái cho phép người ta khám phá những trải nghiệm và tiềm thức, hai yếu tố được coi là trạng thái tự nhiên của con người, nhưng lại luôn bị né tránh và đánh giá thấp.
Dùng thuốc có tác dụng nhanh chóng, tức thì
Các liệu pháp thiên nhiên có thể được dùng nhằm giảm bớt các triệu chứng căng thẳng của bạn như thêm vào phòng tắm các loại tinh dầu, dầu massage, hoặc trà thảo dược.
Tuy nhiên, thuốc theo toa nhiều khi rất tốn kém trong khi những liệu pháp khác có thể phù hợp hơn tùy theo hoàn cảnh.
Tuy nhiên, cả thiền và thuốc đều đòi hỏi phải có tư vấn của bác sĩ.Đôi khi, toa thuốc có thể không chính xác hoặc kê đơn quá quy định lại gây ra hậu quả khó lường ví như làm tăng căng thẳng so với ban đầu.Sử dụng lâu dài các loại thuốc theo toa có thể gây hại và bị mắc bệnh khác do tác dụng phụ của thuốc.
Mặt khác, thuốc chỉ có tác dụng điều trị tạm thời các triệu chứng và sau khi bạn ngưng dùng thuốc, triệu chứng chắc chắn sẽ trở lại, thậm chí còn nặng nề hơn lúc ban đầu.
Thiền giúp tìm ra cách giải quyết áp lực
Thiền là một phương pháp truyền thống tự nhiên và cổ xưa cho phép chúng ta thâm nhập và đi sâu vào tiềm thức.Tâm mạnh mẽ có thể ảnh hưởng đến cơ thể, và chánh niệm có thể loại bỏ căng thẳng;do đó cho phép chúng ta giải quyết vấn đề stress và tạo sự cân bằng hơn trong cuộc sống.
Trạng thái tự nhiên thư giãn trong lúc tập luyện của bạn sẽ vọng đến tiềm thức của chính bạn trong suốt thời gian thiền định.Điều này khiến cho bạn bình tĩnh hơn, tràn đầy sinh lực nhờ vào sự tập trung cao độ khi thiền.
Một lợi ích khác của thiền định là: nó giúp bạn chống chọi được với áp lực và dạy cho bạn cách tìm ra giải pháp giải quyết áp lực đó.
Bất cứ ai cũng có thể thực hành thiền định, vì nó rất dễ thực hiện mà không hề tốn kém cho dù bạn đang đi bộ, hay đang thư giãn trong chính ngôi nhà của bạn, hoặc thậm chí bạn có thể thực hiện nó ngay khi bạn gặp một tình huống căng thẳng.
Có rất nhiều thiền quán phù hợp cho từng đối tượng, từ người mới bắt đầu đến người đã thực hành tâm linh sâu. Ở bất cứ cấp độ nào, mục tiêu của thiền là đưa bản thân vào trạng thái tự nhiên nhất của thư giãn và nhận thức.
Trong khi còn đang phân vân, lời khuyên dành cho bạn là: nếu bạn có những biểu hiện căng thẳng về thể chất hoặc tinh thần, bạn phải giải quyết ngay các triệu chứng với bất kể cách gì. Thực tế là khi kết hợp cả thuốc và thiền định có thể giúp giảm nguy cơ bị các vấn đề sức khỏe liên quan đến căng thẳng và cho phép bạn sống thoải mái hơn, tận hưởng cuộc sống đầy đủ hơn.
Nghiên cứu của các nhà khoa học Mỹ tại Đại học bang Ohio mới được công bố trên tạp chí Biological Psychiatry cho thấy tình trạng bị stress có thể khiến quá trình trao đổi chất chậm lại ở những phụ nữ dùng nhiều chất béo, do đó họ dễ bị tăng cân hơn so với những người không bị stress.
Nhóm nghiên cứu đã khảo sát trên 58 phụ nữ có độ tuổi trung bình là 53, hỏi họ về những sự cố gây stress đã trải qua. Sau đó, họ được cho dùng bữa ăn chứa 930 calo và 60 g chất béo. Các nhà khoa học nhận thấy cơ thể những phụ nữ trải qua một sự cố gây stress trong vòng 24 giờ trước bữa ăn đốt cháy ít hơn 104 calo sau 7 giờ dùng bữa so với những người không bị stress.
Stress khiến quá trình trao đổi chất sau bữa ăn chậm lại. Ảnh: ABCNEWS
Nhóm nghiên cứu ước tính sự chậm chuyển hóa hằng ngày như vậy có thể khiến nhóm người bị stress tăng thêm khoảng 4,9 kg mỗi năm. Những phụ nữ bị stress cũng có mức độ hormone insulin cao hơn trong máu, góp phần tích tụ mỡ. Trưởng nhóm nghiên cứu, GS Janice Liecolt-Glaser, nói rằng một số khảo sát trước đây cho thấy những người bị stress thường ít quan tâm đến việc cần dùng thực phẩm lành mạnh và vì vậy họ càng dễ tăng cân hơn do cơ thể của họ đốt ít calo hơn.
Tóc bạc sớm do nhiều nguyên nhân như gen di truyền, không đảm bảo chế độ ăn uống hay stress, mất ngủ nhiều.
Có phải người hay suy nghĩ, thường xuyên stress thì tóc cũng bị bạc nhiều không?– Nguyễn Hoàng Hà (Hà Nội).
Ảnh minh họa.
BS Hoàng Xuân Đại,
nguyên chuyên viên cao cấp Bộ Y tế:
Tóc bạc sớm do nhiều nguyên nhân như gen di truyền, không đảm bảo chế độ ăn uống hay stress, mất ngủ nhiều. Có hai loại sắc tố, đó là eumelanin có màu nâu đậm hay đen và pheomelanin có màu vàng hung đỏ.
Người bị bạc đầu sớm vì “máu xấu” có thể là vì cơ thể không đủ chất dinh dưỡng cần thiết, tóc không được nuôi dưỡng đầy đủ thì sẽ bị bạc nếu thiếu chất để tạo sắc tố.
Để giữ mái tóc được khoẻ mạnh, cần tuân thủ một chế đố ăn uống lành mạnh, cung cấp đủ dưỡng chất cho cơ thể. Suy nghĩ nhiều, thường xuyên stress thì tóc cũng bị bạc nhiều là đúng.
Theo Viện nghiên cứu về căng thẳng của Mỹ, 8 trên 10 người Mỹ chịu đựng những căng thẳng liên quan đến công việc.
Báo cáo tương tự kết luận rằng 42% người tham gia khảo sát tin rằng đồng nghiệp của họ cần được học về cách quản lý mệt mỏi và căng thẳng.
Thực hiện một trong những gợi ý dưới đây ngay tại bàn làm việc có thể giúp bạn giảm bớt lo lắng và tập trung tinh thần trở lại để làm việc hiệu quả hơn.
1. Bóc/Lột vỏ một trái cam
Liệu pháp hương thơm từ vỏ trái cam có tác dụng kích thích các giác quan và mang cảm giác hưng phấn trở lại cho tinh thần. Hãy thử bóc/lột vỏ trái cam theo một miếng nguyên vẹn. Tạm thời thoát khỏi công việc trong ít phút và tập trung đầu óc vào một nhiệm vụ nghe đơn giản nhưng có tác dụng thư giãn tinh thần hiệu quả.
2. Ăn một trái chuối
Luôn dự trữ một trái chuối trong ngăn bàn vì đó là vũ khí bí mật của bạn. Chuối chứa hàm lượng chất khoáng potassium giúp điều hòa huyết áp để giải tỏa căng thẳng và tăng cường năng lượng.
3. Nghe một bản nhạc nhẹ
Nhạc cổ điển có tác dụng thư giãn rất tuyệt vời. Tuy nhiên, bạn có thể lựa chọn bất kỳ thể loại nhạc mà mình yêu thích. Hòa mình vào những giai điệu hoặc ca từ của bài hát có thể giúp bạn phần nào loại bỏ những lo âu, giúp tinh thần phấn chấn hơn.
4. Mát xa cho đôi tai
Cúi đầu xuống khoảng 15 độ và nhẹ nhàng dùng cả hai tay mát xa cho đôi tai từ vành tai xuống thùy (dái) tai, ấn nhẹ một số điểm huyệt dưới vành tai.
5. Chơi trò ném banh giấy
Tận dụng những tờ giấy đã sử dụng, vo thành những quả banh giấy và ném vào sọt rác. Thử cố gắng ném 5 quả banh giấy vào sọt rác. Cảm giác thỏa mãn khi đạt được mục tiêu sẽ giúp bạn thư giãn rất nhiều.
6. Chọn một tấm hình hài hước cho màn hình chờ của máy tính
Dành một vài giây để tìm kiếm một tấm hình thật vui nhộn và hài hước. Bạn sẽ thấy nó phát huy tác dụng tuyệt vời khi đang mệt mỏi. Hoặc bạn có thể đặt một món đồ chơi hay một đồ trang trí bàn làm việc trông thật vui nhộn để chúng có thể mang lại tiếng cười cho bạn.
7. Vẽ một “tác phẩm”
Đặt bút lên một tờ giấy và vẽ một tác phẩm của riêng bạn với điều kiện là không nhấc bút lên trong 60 giây. Tác phẩm của bạn có thể vô không ra hình dạng, đó là điểm quan trọng. Tuy nhiên những hoạt động không cần sử dụng trí óc này có khả năng giải tỏa những căng thẳng trong một tinh thần đang mệt mỏi.
8. Tạm thời “ngừng” suy nghĩ
Chọn một điểm trên tường và chăm chú nhìn chằm chằm vào nó trong toàn bộ một phút. Điều này sẽ rất khó khăn đối với nhiều người. Hãy để giải phóng bản thân và trí óc thoát khỏi những căng thẳng hiện tại. Cũng giống như vẽ một bức tranh vô nghĩa ở trên, đây cũng là một cách để giải phóng tâm trí đang tắc nghẽn. Hãy dừng lại và tạm thời hoàn toàn không làm gì.
9. Vận động nhẹ
Đứng dậy, lắc nhẹ đầu qua hai bên và xoay hông sẽ giúp tuần hoàn máu tốt hơn và đánh thức cơ thể đang mệt mỏi vì tinh thần kém minh mẫn.
10. Khiêu vũ với chiếc ghế
Hãy tạo chút không khí vui nhộn cho văn phòng bằng cách bật một bài hát mà tất cả mọi người đều biết và hát theo, đồng thời nhún mình nhảy xung quanh chiếc ghế. Mọi người có thể sẽ nhìn bạn với ánh mắt có vẻ hơi “không bình thường” một chút nhưng vui vẻ và hài hước. Chẳng ai muốn thấy một gương mặt ủ rũ, mệt mỏi.
