(Webtretho) Việc mút tay có vẻ ngon lành đối với con nhưng lại là nỗi ám ảnh dai dẳng và đáng sợ của không ít ông bố, bà mẹ; vậy mới có chuyện trên diễn đàn Webtretho, những tâm sự về cuộc giằng co "con mút tay - mẹ rút tay" dường như cứ mãi hoài không ngừng lại được. Phải chăng chúng ta đành "bó tay" chờ đến khi con chán thì thôi?
Sao con lại mút tay?
Trẻ con đã hình thành thói quen mút tay ngay từ khi còn trong bụng mẹ, bản năng mút giúp bé sinh tồn, và việc mút ngón tay - hơi giống với “ti” mẹ - giúp nhiều đứa trẻ cảm thấy trấn tĩnh và thoải mái. Bé tìm đến với cái ngón cái của mình khi mệt, bệnh, sợ hãi, khi đang cố thích nghi với những thử thách chẳng hạn như bắt đầu đi trẻ, “chịu đựng” một chuyến đi đường dài hay để tự dỗ mình vào giấc ngủ khi tỉnh giấc lúc nửa đêm.
Nếu ngón tay của con bạn bị đỏ, nứt thì hãy bôi thuốc mỡ dưỡng ẩm, kem hoặc kem dưỡng da cho bé khi bé ngủ. (Nếu bạn bôi khi bé còn thức thì những loại kem thuốc này sẽ lại vào miệng bé là chính mà thôi.) |
Tuy vậy, bản năng sinh tồn này có thể đưa đến những hậu quả thể hiện rõ ràng nhất khi bé 4-5 tuổi: Khi bé mút tay, cường độ hút và lực đẩy của lưỡi cộng với độ tì của ngón cái tạo có thể tác động đến sự phát triển răng miệng của bé (răng bị hô hoặc bị hở) - gây khó khăn cho việc cắn hay nhai thức ăn, răng dễ bị sứt mẻ. Răng không thẳng hàng còn dễ khiến bé phát âm không chuẩn. Việc mút tay cũng có thể ảnh hưởng đến tâm lý của bé do bé bị người khác, bạn bè trêu chọc; mút tay cũng khiến bé khó thoải mái nói chuyện hay làm việc gì, ngón tay bị mút thường sẽ bị ẩm ướt, sưng, chai, thậm chí bị nhiễm trùng.
Bạn nên làm gì?
Chắc chắn bạn phải giúp con bỏ thói quen mút tay, nhưng nếu bạn can thiệp quá sớm, không đúng cách hoặc cố can thiệp trong những hoàn cảnh bất lợi thì hoàn toàn có thể gây nên tác dụng ngược. Nếu con bạn bắt đầu đi học, mới có em, hay phải đối mặt với những tình huống mang tính thử thách khác, hãy chờ thêm vài tháng trước khi đề cập lại vấn đề.
Theo các chuyên gia tại American Dental Association, bạn chưa cần phải lo chuyện mút tay gây ảnh hưởng đến sự phát triển răng miệng của bé cho đến sau khi bé được 3-4 tuổi; và không phải tất cả các hành động mút tay đều tai hại ngang nhau. Các chuyên gia nói rằng những đứa trẻ chỉ để ngón tay một cách thụ động trong miệng sẽ ít bị nguy cơ hơn những đứa trẻ mút tay một cách “quyết liệt”. Vậy nên hãy quan sát con cùng “kỹ thuật” của bé, nếu bé mút tay một cách thô bạo hoặc mút tay mạnh đến 30 phút một lần thì bạn sẽ cần phải can thiệp vào thói quen của bé sớm hơn.
Nhưng can thiệp như thế nào là phải? Trừng phạt đứa con 2 tuổi của bạn hay năn nỉ bé đừng cho tay vào mồm nữa chẳng có kết quả gì đâu, bởi vì sự thật là bé chưa nhận thức được việc mình đang làm. Bạn cũng cần nghĩ lại về các cách phổ biến như dán băng dính hay bôi những chất đắng, cay lên ngón tay con để con bỏ mút tay - các chuyên gia khuyên bạn đừng làm như vậy vì có thể những thành phần trong loại chất mà bạn sử dụng không an toàn với trẻ nhỏ. Thêm nữa, nếu nghĩ cho kỹ, bạn sẽ thấy những phương pháp này hơi bất công, đặc biệt nếu con có thói quen này vì lý do tìm kiếm được sự an toàn và thoải mái.
Thường thì các bé sẽ tự bỏ mút tay khi tìm được cách khác để giúp mình thoải mái và bình tĩnh nhưng để cho chắc chắn, bạn hãy giúp con bằng cách quan sát và hành động. Nếu xác định được thời điểm và địa điểm mà con bạn mút tay nhiều - khi xem TV chẳng hạn - bạn có thể đưa cho bé lựa chọn khác như một quả bóng cao su để cầm nắm hay một con rối tay để chơi; nếu con có xu hướng mút tay khi mệt, bạn có thể xem xét đến chuyện tăng thời gian ngủ trưa cho bé hoặc chuyển giờ ngủ tối sớm hơn một chút; hoặc nếu con mút tay khi bực tức, hãy giúp bé thể hiện cảm xúc của mình bằng lời nói. Mấu chốt ở đây là bạn nhận ra được hành động mút tay này xảy ra ở đâu và khi nào để có cách phân tán sự chú ý cho phù hợp - tìm những hoạt động có thể giữ tay con bận rộn, đưa cho con những món ăn vặt lành mạnh, một chai nước và ống hút để giúp giải tỏa "cơn" thèm mút của bé...
ID emtit của diễn đàn Webtretho đã làm theo cách này: "Mỗi lần bé mút tay là mình khẽ nhấc tay bé ra và trò chuyện với bé, sau đó mình hát cho bé nghe, dùng hai tay của mình vỗ nhẹ vào hai tay của bé, bé sẽ thích thú và rất vui vẻ. Trước khi không chơi nữa, mình sẽ hướng cho bé nhìn bóng bay treo ở trên cao. Mình không khẳng định rằng bé nhà mình hết mút tay nhưng hôm thứ 7 thì bớt rất nhiều, qua ngày Chủ nhật là không thấy nữa. Mình nghĩ là phải kiên trì rèn luyện cho bé thì mới thành công được."
Nếu bé đã lớn rồi mà vẫn mút tay?
Nếu con bạn đến 5 tuổi mà vẫn còn mút tay thì thật sự đáng lo ngại bởi đến tuổi này, các bé đã bắt đầu thay răng, và những chiếc răng vĩnh viễn mới nhú là "đối tượng" rất dễ bị tổn thương. Khi này, bạn cần sử dụng đến loại vũ khí hạng nặng hơn: lời nói.
Lời nói ở đây không phải là năn nỉ, trêu ghẹo hay đe dọa... bạn làm như thế càng khiến bé trở nên bất an, và nhiều khả năng việc mút tay sẽ vẫn tiếp diễn. Các con khi này đã hiểu được rằng hành động của mình có thể đưa đến hậu quả như thế nào ("Mút ngón tay có thể làm cho răng bị xấu, bị chìa ra”) và bé cũng đã có khả năng tự chủ cao hơn, nên bạn hãy bình tĩnh, nghiêm túc nhưng thân tình trò chuyện với con, bảo con chia sẻ những cảm giác của bé về việc mút tay. Hầu hết mọi đứa trẻ tuổi này đều đã có những cảm giác lẫn lộn về thói quen của mình. Hãy cùng con nhìn vào gương để thấy sự khác biệt giữa khi bé đút ngón tay vào mồm và khi bé mỉm cười.
Việc từ bỏ một thói quen không phải là việc dễ dàng với bất kỳ ai, hãy cho con hiểu rằng hai bạn có thể cùng giúp đỡ lẫn nhau. Hãy thử cùng con tạo một cái lịch “không mút tay” để theo dõi và thưởng cho con vì đã biết kiềm chế xem sao, bạn có thể sẽ bất ngờ khi thấy chỉ cần những hình dán trên lịch thôi là đã đủ động lực cho con bạn phấn đấu rồi đấy.
Chúc bạn thành công!